Er is horen en er is luisteren
De twee grootste verschillen zijn passief versus actief en onbewust versus bewust. Het gehoor is een alarmsysteem. Ook als we slapen blijven we horen. Als er in onze slaap harde geluiden zijn, vooral met lage frequenties, dan worden we wakker.Maar pas als we wakker zijn kunnen we er actief iets mee doen.
Luisteren betekent:
- de wens tot communiceren
- opmerkzaamheid, alertheid, concentratie
- goede lichaamshouding, motoriek en gezichtsuitdrukking
- creativiteit en persoonlijke groei
- activering van de hele mens
Luisteren doen we op verschillende manieren. Iedere manier heeft invloed op verschillende gebieden in ons functioneren. Bovendien is het belangrijk dat ons rechter oor dominant is; het controle oor.
Luistergebieden onderscheiden zich door middel van frequentie gebieden. Laag frequent gebied houdt verband met factoren als praxis, ritme, planning, timing, concentratie/afleidbaarheid. Alles wat vanuit het lichaam bestuurd wordt. Middel frequent gebied houdt verband met taal, rekenen, begrijpend lezen, analyseren.Het hoog frequente gebied houdt verband met aandacht, concentratie, energiehuishouding, creativiteit.
Receptief luisteren
Hiermee wordt het "naar buiten luisteren" bedoeld. Dit houdt ons afgestemd op de wereld om ons heen, op wat er thuis gebeurt, op het werk of op school in de klas. Storingen in dit systeem kunnen zich vertonen als:
- korte aandachtsspanne
- snel afgeleid zijn, b.v. door omgevingsgeluiden
- overgevoeligheid voor geluiden
- verkeerd begrijpen van vragen of opdrachten
- verwarring en verwisseling van gelijkklinkende klanken of woorden
- onvermogen om meerdere opdrachten achtereen op te volgen
Expressief luisteren
Hiermee wordt het "naar binnen luisteren" bedoeld. We gebruiken dit om het gehoorde te ordenen en onze stem te controleren als we spreken en zingen. Storingen in dit systeem kunnen tot uitdrukking komen in:
- problemen met hardop lezen of op toon zingen
- vlakke en monotone stem
- hakkelende en aarzelende spraak
- geringe woordenschat
- eenvoudige, stereotype zinsstructuur
- problemen met spellen
- verwarring of omdraaien van letters
- moeite met begrijpend lezen
Gedrag en sociale aanpassing
Deze problemen zijn vaak het gevolg van de auditieve waarnemingsproblemen. Er kan ook sprake zijn van problemen op andere gebieden van zintuiglijke verwerking, welke weer geïntegreerd met sensorische informatieverwerking therapie, behandeld kunnen worden. De behandeling wordt dan geïntegreerd met S.I. therapie.
Luisterproblemen kunnen zich in dit gebied uiten door:
- lage frustratietolerantie
- gebrek aan zelfvertrouwen, verlegenheid
- slecht zelfbeeld
- angst en geïrriteerdheid
- hyperactief of juist terugtrekkings- en vermijdingsgedrag
- falende agressiecontrole of juist overaanpassing
- moeite met het aangaan en onderhouden van vriendschappen en relaties
- gebrek aan motivatie, interesse in school of werk
- negatieve houding t.o.v. school of werk
- onvolwassenheid
Lichaamsbewustzijn en motoriek
Het evenwichtsorgaan (vestibulum), ook wel het "lichaamsoor" genoemd, controleert ons evenwicht en coördinatie van beweging en houding. Storingen in dit luistersysteem kunnen zich uiten in:
- slechte, slappe of verkrampte lichaamshouding
- ongecoördineerde lichaamsbewegingen, onhandigheid
- slecht ritmegevoel
- niet stil kunnen zitten
- slordig handschrift
- moeite met organiseren, structureren, plannen
- gemengde dominantie (b.v. re-hand, li-voet, li-oor)
- verwarring tussen links en rechts
- slechte tijd-ruimte oriëntatie
- matige sportprestaties
Het niveau van de Energie
Het oor werkt als een dynamo, die ons de benodigde energie levert om te (over)leven en onze (levens)doelen te bereiken.
- problemen met uit bed komen
- ongewone vermoeidheid na school of werk
- gewoonte om alles uit te stellen
- hyperactiviteit
- neiging tot depressie
- gevoel van overbelasting door dagelijkse taken
Rechter oor- dominantie
De meeste mensen zijn rechtshandig sommigen linkshandig. Alfred Tomatis heeft ontdekt dat we net als een dominante hand, oog en voet ook een dominant oor hebben. Omdat het zenuwstelsel zich kruist, en het motorische taalcentrum zich in de linkerhersenhelft bevindt, moet het rechter oor het dominante controle oor zijn. Dit is de kortste weg van informatieverwerking. Mensen met een links dominant oor communiceren met een vertraging omdat het geluid een langere weg aflegt via de rechter hersenhelft. Dit kan aanleiding geven tot allerlei coördinatieproblemen bij lezen (dyslexie), schrijven en spreken (o.a. stotteren). Een links dominant oor kan het zelfvertrouwen ondermijnen en kan tot allerlei communicatieproblemen leiden.